En Son Azerbaycan – Ermenistan Savaşı:
2020’den 2023’e Zaferin Anatomisi
Kafkasya, onlarca yıldır Azerbaycan ve Ermenistan arasında süregelen Dağlık Karabağ çatışmasının merkezinde yer aldı. 1990’larda başlayan ilk savaşın ardından Azerbaycan topraklarının yaklaşık %20’si Ermenistan’ın kontrolünde kaldı. Ancak 2020’de patlak veren İkinci Karabağ Savaşı ve 2023’teki anti-terör operasyonu, bölgenin kaderini kökten değiştirdi. Bu süreç, yalnızca askeri dengeleri değil, diplomatik denklemleri de yeniden şekillendirdi.
2020 İkinci Karabağ Savaşı
27 Eylül 2020’de başlayan savaş, 44 gün sürdü. Azerbaycan ordusu, modern silah teknolojileri (özellikle Türk yapımı Bayraktar TB2 SİHA’lar ve İsrail yapımı insansız sistemler) sayesinde büyük üstünlük sağladı.
-
Kazanılan Bölgeler: Cebrayıl, Füzuli, Zengilan, Kubadlı, Ağdam, Laçın’ın büyük kısmı ve Şuşa şehri.
-
Şuşa’nın Önemi: 8 Kasım 2020’de Azerbaycan ordusu, Karabağ’ın kalbi sayılan Şuşa’yı aldı. Bu, savaşın seyrini belirleyen kırılma noktasıydı.
-
Ateşkes: 10 Kasım 2020’de Rusya arabuluculuğunda imzalanan ateşkesle Ermenistan, işgal ettiği topraklardan çekilmeyi kabul etti.
Sonuç: Azerbaycan kesin bir zafer kazandı ve topraklarının büyük bölümünü geri aldı.
2023 Karabağ Anti-Terör Operasyonu
19 Eylül 2023’te Azerbaycan ordusu, Karabağ’da kalan Ermeni silahlı gruplarına karşı “yerel anti-terör operasyonu” başlattı. Operasyon sadece 24 saat sürdü.
-
Amaç: Bölgede yasa dışı Ermeni silahlı güçlerini etkisiz hale getirmek.
-
Sonuç: Ermeni silahlı gruplar silah bıraktı, Karabağ’daki sözde yönetim dağıldığını ilan etti.
-
Sonraki Süreç: Ermenistan’daki bazı siyasi çevrelerde ciddi krizler yaşandı, Azerbaycan ise Karabağ üzerinde tam egemenlik sağladı.
Uluslararası Tepkiler
-
Türkiye: Azerbaycan’a tam destek verdi.
-
Rusya: Ateşkesin uygulanmasında rol aldı fakat Ukrayna savaşı sebebiyle etkisi zayıfladı.
-
Batı Dünyası: Çatışmaların sona ermesini olumlu karşıladı ancak insani boyuta dikkat çekti.
Kim Kazandı?
Sonuç itibariyle hem 2020 hem de 2023’teki çatışmalarda kesin kazanan Azerbaycan oldu.
-
Askeri Sonuç: Azerbaycan, uluslararası alanda tanınan topraklarının tamamında kontrolü sağladı.
-
Siyasi Sonuç: Ermenistan, işgalci güç olarak geri çekildi; Karabağ’daki Ermeni varlığı sona erdi.
-
Bölgesel Etki: Azerbaycan, Güney Kafkasya’daki en güçlü aktör haline geldi.
En son Azerbaycan – Ermenistan savaşı, Güney Kafkasya’daki 30 yıllık statükoyu kökten değiştirdi. Azerbaycan, askeri, siyasi ve psikolojik anlamda net bir zafer kazandı. Bu süreç, yalnızca Karabağ sorununun çözümünü değil, aynı zamanda Azerbaycan’ın bölgesel liderlik konumunu da pekiştirdi. Ermenistan ise tarihi bir yenilgi alarak, barış ve sınır belirleme sürecine zorlandı.