Name Server Tanımı, İşlevi ve Yapılandırılması

1. Giriş

İnternetin temel yapı taşlarından biri olan Name Server (Ad Sunucusu), alan adlarını IP adreslerine çeviren DNS sisteminin kritik bir bileşenidir. Name Server’lar, belirli bir alan adına ait yetkili (authoritative) kayıtları tutarak, kullanıcıların doğru IP adresine yönlendirilmesini sağlar. Bu makalede, Name Server’ın ne olduğu, nasıl çalıştığı ve nasıl yapılandırılacağı ele alınmaktadır.

2. Name Server Nedir?

Name Server, belirli bir alan adına ait DNS kayıtlarını barındıran ve bu kayıtların diğer sistemler tarafından sorgulanmasını sağlayan bir sunucudur. Web sitelerine erişimin sağlanmasında ve ağ trafiğinin yönlendirilmesinde kritik bir rol oynar. İnternet üzerindeki her alan adı en az iki Name Server’a sahiptir:

• Birincil (Primary) Name Server: Alan adı bilgilerini saklayan ve yöneten ana sunucudur.
• İkincil (Secondary) Name Server: Birincil sunucunun yedeği olarak çalışır ve veri kaybını önlemek amacıyla belirli aralıklarla güncellenir.

3. Name Server’ın Çalışma Prensibi

Bir kullanıcı bir web sitesine erişmek istediğinde, Name Server şu adımları izler:

1. Kullanıcının tarayıcısı, alan adını çözümlemek için çözümleyici (recursive) DNS sunucusuna istekte bulunur.
2. Çözümleyici DNS, alan adının yetkili Name Server’ını belirlemek için kök ve TLD (Top-Level Domain) sunucularına danışır.
3. Yetkili Name Server, ilgili alan adının IP adresini döndürerek web sitesine erişimi sağlar.
4. Bu süreç milisaniyeler içinde gerçekleşerek kullanıcının hızlı bir şekilde siteye ulaşmasını mümkün kılar.

4. Name Server Nasıl Ayarlanır?

Name Server yapılandırması, genellikle bir alan adı sağlayıcısı (registrar) veya özel bir DNS sunucusu üzerinden yapılır. Aşağıda farklı yöntemler ile Name Server ayarlama süreci anlatılmaktadır.

4.1. Alan Adı Sağlayıcısı Üzerinden Name Server Ayarlama

1. Alan adı satın alınan sağlayıcının (GoDaddy, Namecheap, Google Domains vb.) web sitesine giriş yapılır.
2. Alan adları yönetim paneline girilir.
3. “DNS Ayarları” veya “Name Server Yönetimi” sekmesi bulunur.
4. Yeni Name Server adresleri girilir (Örneğin, ns1.example.com ve ns2.example.com).
5. Değişiklikler kaydedilir ve güncellenmesi için birkaç saat beklenir.

4.2. Özel Name Server Kurulumu (Linux Üzerinde BIND Kullanarak)

1. Terminal açılır ve BIND DNS sunucusu yüklenir:

   sudo apt update
   sudo apt install bind9

2. DNS bölge dosyaları düzenlenir:

   sudo nano /etc/bind/named.conf.local

   İçerik şu şekilde düzenlenir:

   zone "example.com" {
       type master;
       file "/etc/bind/zones/example.com.db";
   };

3. Bölge dosyası oluşturulur:

   sudo nano /etc/bind/zones/example.com.db

   İçeriğe aşağıdakiler eklenir:

   $TTL 86400
   @   IN  SOA  ns1.example.com. admin.example.com. (
           2025032301  ; Serial
           7200        ; Refresh
           3600        ; Retry
           1209600     ; Expire
           86400 )     ; Minimum TTL
   
   @   IN  NS   ns1.example.com.
   ns1 IN  A    192.168.1.1
   www IN  A    192.168.1.2

4. Yapılandırmaların doğru olup olmadığını test etmek için aşağıdaki komut çalıştırılır:

   sudo named-checkconf
   sudo named-checkzone example.com /etc/bind/zones/example.com.db

5. DNS servisi yeniden başlatılır:

   sudo systemctl restart bind9

6. Name Server’ın çalışıp çalışmadığını doğrulamak için aşağıdaki komut kullanılır:

   nslookup example.com 192.168.1.1

5. Sonuç

Name Server’lar, internetin işleyişinde hayati bir rol oynayarak, alan adlarının IP adreslerine çevrilmesini sağlar. Doğru yapılandırılmış bir Name Server, web sitelerinin hızlı ve güvenilir şekilde erişilebilir olmasını garanti eder. Alan adı sağlayıcıları veya özel sunucular üzerinden yapılan yapılandırmalar, sistem yöneticilerinin ve web geliştiricilerinin internet üzerindeki hizmetleri verimli bir şekilde yönetmesine olanak tanır.