BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Türk Mitolojisinde Tanrılar: Göğün ve Yerin Sonsuz Kudreti

📅 Köşe Yazısı – Oğuzhan Öcal

Türk mitolojisi, binlerce yıl boyunca göçebe hayatın gökyüzüyle ve doğayla kurduğu derin bağın bir yansımasıdır. Her toplum kendi mitolojisini yaratırken, aslında hayatı anlamlandırır. Bizim kültürümüzde bu anlamın merkezinde Gök Tengri vardır. Ama Tengri’nin yanı sıra, ışığın ve iyiliğin tanrısı Ülgen, yeraltının karanlık hakimi Erlik, bereketin simgesi Umay Ana ve doğanın ruhları da bu evrenin kahramanlarıdır.

Gök Tengri’nin Yüceliği

Türk mitolojisinde en büyük tanrı hiç şüphesiz Gök Tengri’dir. Gökyüzünün sınırsız maviliği, hem yaratıcının kudretini hem de insanın özgürlüğünü simgeler. Eski Türk kağanları, “Kut’u Tengri’den almış” sayılır; yani iktidarlarının meşruiyeti gökten gelirdi. Bu anlayış, sadece bir inanç değil, aynı zamanda siyasi düzenin temel direğiydi.

Yer-Su Ruhları ve Doğanın Kutsallığı

Bizim mitolojimizde yalnızca gök değil, yer ve su da kutsaldır. Dağların, nehirlerin, göllerin birer koruyucu ruhu olduğuna inanılırdı. Türk boyları yeni bir yere göçtüklerinde ilk iş, o bölgenin Yer-Su İlahlarına kurban sunmak olurdu. Çünkü doğa, düşman değil; kutsal bir dosttu.

Ülgen ve Erlik: Işığın ve Karanlığın Çekişmesi

Türk mitolojisinin belki de en ilgi çekici tarafı, iyilik ile kötülüğün sembolleşmiş hali olan Ülgen ve Erlik Han’dır.

• Ülgen, ışığın, bilgeliğin ve iyiliğin tanrısıdır. İnsanlara ateşi, bilgiyi, demir işlemeyi öğretmiş sayılır.

• Erlik Han ise yeraltının karanlık hükümdarıdır. Hastalıklar, felaketler ve kargaşa onun elindedir.

Ama dikkat edin: Erlik mutlak kötü değildir. Onun varlığı, Ülgen’in ışığını anlamlı kılar. Bu zıtlık, evrenin dengesini gösterir.

Umay Ana: Annelik ve Bereketin Koruyucusu

Türk mitolojisinde Umay Ana, çocukların ve annelerin koruyucu ruhu olarak öne çıkar. Umay, dişil kudretin, bereketin ve doğurganlığın sembolüdür. Çocuğu olmayan kadınların Umay’a dua etmesi, toplumun inanç dünyasında bu figürün ne kadar güçlü bir yere sahip olduğunu gösterir.

Mitolojinin Toplumsal Yansıması

Mitolojideki tanrılar aslında toplumsal değerlerin yansımasıdır:

• Tengri: Adalet ve otorite.

• Ülgen: İyilik ve ilerleme.

• Erlik: Mücadele ve sınav.

• Umay: Şefkat ve bereket.

  

Böylece Türk mitolojisi sadece bir inanç sistemi değil; aynı zamanda kültürümüzün, töremizin ve yaşam anlayışımızın da aynasıdır.

Tengri’nin Gölgesinde Yaşamak

Bugün modern dünyanın karmaşasında unutulmuş gibi görünen bu mitolojik tanrılar, aslında hâlâ bizimle. Her adalet arayışında Tengri’yi, her doğa sevgisinde Yer-Su’yu, her ışık ve karanlık mücadelesinde Ülgen’i ve Erlik’i görürüz. Türk mitolojisi, sadece geçmişin değil, bugünün de ruhunu besleyen bir hazine olarak karşımızda duruyor.

Ayrıntılı bilgi için: